Dinozorlar çağında yaşamış etçil yırtıcılar arasında Ceratosaurus nasicornis, dış görünüşüyle oldukça dikkat çeken türlerden biridir. “Burun boynuzu olan kertenkele” anlamına gelen adı, onu diğer theropodlardan ayıran en belirgin özelliğine atıfta bulunur: burun üzerindeki kemiksi çıkıntı. Bu benzersiz görünüm, Ceratosaurus’u hem paleontologlar hem de dinozor meraklıları için oldukça ilgi çekici bir tür haline getirir.
Ceratosaurus yaklaşık 5,5 ila 6 metre uzunluğunda ve yaklaşık 1 ton ağırlığında orta boy bir theropod dinozordur. Vücudu ince ve çeviktir; bu da onun hızlı bir avcı olduğunu düşündürür. En dikkat çekici özelliği ise burnunun üst kısmında bulunan tekli kemiksi boynuz ve gözlerinin üzerinde yer alan küçük çıkıntılardır. Bu yapılar muhtemelen çiftleşme dönemlerinde gösteriş yapmak, rakiplerini etkilemek ya da türdeşleriyle rekabet etmek amacıyla kullanılıyordu.
Sırtında kuyruğa kadar uzanan sırt çıkıntıları (dermal çıkıntılar) ve güçlü çenesi ile Ceratosaurus, hem karasal hem de su kenarlarında avlanabilen çok yönlü bir yırtıcıydı. Dişleri uzun, bıçak gibi keskin ve testere dişi şeklindeydi — bu da etleri parçalamada son derece etkili olmasını sağlıyordu.
Ceratosaurus, yaklaşık 153 ila 148 milyon yıl önce, Geç Jura Dönemi‘nde yaşadı. Fosilleri özellikle ABD’nin batısındaki Morrison Formasyonu’nda (Utah, Colorado ve Wyoming) bulunmuştur. Bu bölge, o dönemde otçul dinozorlarla dolu zengin bir yaşam alanıydı.
Ceratosaurus’un yaşadığı ekosistemde Allosaurus ve Torvosaurus gibi daha büyük yırtıcılar da vardı. Ancak Ceratosaurus, bu dev rakiplerinden daha çevik olması ve su kenarlarında da avlanabilmesi sayesinde farklı bir avlanma nişine sahipti.
Ceratosaurus, 1884 yılında ünlü Amerikalı paleontolog Othniel Charles Marsh tarafından tanımlandı. Boynuzlu yapısıyla erken theropod evriminde özel bir yere sahiptir. Diğer yırtıcılarla aynı bölgede yaşamasına rağmen, yapısal farklılıkları sayesinde rekabeti azaltarak hayatta kalmayı başarmıştır.
Bugün Ceratosaurus, belgesellerde ve müzelerde sıkça karşımıza çıkan, ikonik dinozorlardan biri olmaya devam etmektedir.
