Dinozorlar dünyasına dair bilgilerimiz her geçen gün artıyor. Bu kez haber Moğolistan’dan geldi. Bilim insanları, yaklaşık 86 milyon yıl önce yaşamış yeni bir dinozor türü keşfetti. Bu tür, ünlü Tyrannosaurus rex’in evrimsel kökenlerine ışık tutuyor. Yeni türe verilen isim: Khankhuuluu mongoliensis. Türkçesiyle “Moğolistan’ın Ejderha Prensi”.
Khankhuuluu, bilimsel olarak Tyrannosauroid grubuna ait bir dinozor. Bu grup, Tyrannosaurus rex gibi dev avcıları kapsayan bir aile. Ancak Khankhuuluu, T. rex gibi devasa değil; yaklaşık 4 metre uzunluğunda ve 750 kilogram ağırlığındaydı. Yani daha küçük, daha çevik bir etoburdu.
Bu dinozorun en dikkat çekici özelliği, uzun ve dar bir burna sahip olması. Diğer Tyrannosaur türlerine göre daha narin bir vücut yapısı vardı. Bu da onun, güçlü çeneleriyle değil, hızlı hareket ederek avlandığını gösteriyor. Khankhuuluu büyük ihtimalle, küçük hayvanları ve belki de sürüngenleri avlayan çevik bir avcıydı.
Bu dinozorun fosilleri aslında çok yeni değil. 1970’lerde Moğolistan’ın Gobi Çölü’ndeki Bayanshiree Formasyonu’nda bulundu. Ancak o dönemde bu fosillerin, zaten bilinen bir tür olan Alectrosaurus’a ait olduğu sanılmıştı. Yıllar sonra, 2023 ve 2025 yılları arasında yapılan yeni analizlerde bu fosillerin yepyeni bir türe ait olduğu fark edildi. Sonunda, 2025 yılında Khankhuuluu mongoliensis olarak adlandırıldı.
Khankhuuluu’nun önemi sadece yeni bir tür olması değil. Asıl heyecan verici olan, bu canlının Tyrannosaurus rex’in evrimsel atalarından biri olması. Bilim insanları, Khankhuuluu’nun, T. rex gibi dev etoburların ortaya çıkmasından milyonlarca yıl önce yaşadığını ve onların atalarıyla benzer özellikler taşıdığını belirtiyor.
Ayrıca Khankhuuluu, evrimsel süreçte Tyrannosauroid soylarının nasıl çeşitlendiğine dair ipuçları veriyor. Bazı türler tıpkı T. rex gibi büyüyüp güçlenirken, bazıları (örneğin Khankhuuluu) uzun burunları ve çevik vücutlarıyla farklı bir yöne evrildi. Bu da evrimde sadece “büyüklüğün” değil, çeşitliliğin de ne kadar önemli olduğunu gösteriyor.
Bu keşif, dinozorların sadece “dev canavarlar” olmadığını, aynı zamanda karmaşık bir evrimsel geçmişe sahip canlılar olduklarını bir kez daha ortaya koydu. Khankhuuluu, hem büyüklüğü hem de biçimiyle bize dinozor evriminde geçiş formlarının ne kadar önemli olduğunu anlatıyor.
Ayrıca bu keşif, Moğolistan’ın Gobi Çölü’nün, dinozor fosilleri açısından dünyanın en zengin bölgelerinden biri olduğunu bir kez daha kanıtladı. Bölge, daha önce Velociraptor gibi ünlü türlerin de bulunduğu bir yer. Khankhuuluu’nun eklenmesiyle bu bölge, dinozor tarihinin önemli bir merkezi haline geliyor.
Khankhuuluu mongoliensis, sadece bilimsel bir keşif değil; aynı zamanda doğanın ne kadar karmaşık ve şaşırtıcı olduğunun da bir göstergesi. Bu narin yapılı, uzun burunlu “Ejderha Prens”, belki de zamanında gözlerden uzak, küçük hayvanların peşinde koşan sessiz bir avcıydı. Ama milyonlarca yıl sonra, onun hikayesi insanlık için büyük bir keşfe dönüştü.
